Serwis obecny w sieci od 1996 roku! Bogaty zbiór unikalnych zdjęć i grafik Kalisza! Historia miasta od dziejów prastarych po II wojnę światową! Opisy obiektów architektonicznych oraz życia w dawnym Kaliszu! Kronika ważnych wydarzeń historycznych! Najstarsze zachowane plany miasta on-line! Czytelnia starych książek on-line! Skrócona historia miasta w 17 wersjach językowych!

Kalisz poprzez wieki
Germanizacja ludności miasta i rozbrojenie załogi pruskiej

Po upadku powstania kościuszkowskiego Prusacy przystąpili do intensywnej akcji germanizacyjnej. Głównymi jej elementami było osiedlanie na ziemiach polskich ludności niemieckiej, dla której rozpoczęto odbudowę spalonego w 1792 r. miasta, i której rozdawano lub sprzedawano po niskich cenach skonfiskowane w roku 1795 dobra ziemskie duchowieństwa i uczestników powstania kościuszkowskiego oraz germanizowanie młodzieży polskiej, realizowane m. in. przez naukę w szkole niemieckiej oraz służbę wojskową w armii pruskiej.

W celu przygotowania młodzieży do służby wojskowej Prusacy utworzyli w Kaliszu, w zabudowaniach lewego skrzydła byłego kolegium jezuickiego, szkołę wojskową - Korpus Kadetów.

Już w październiku 1793 roku, z polecenia pruskiego ministra wojny, przybyła do Kalisza specjalna komisja budowlana, której przewodniczył oficer berlińskiej szkoły kadetów major Schack. Zadaniem tej komisji było przeprowadzenie przebudowy gmachów pojezuickich na potrzeby kaliskiego Korpusu Kadetów. Urzędowe otwarcie tej szkoły nastąpiło w roku 1797, a początkowa liczba 125-ciu uczniów w krótkim czasie wzrosła aż do 200-tu.

Nauka w korpusie, prowadzona dla 8- 10 letnich synów ubogiej szlachty polskiej, obejmowała kurs przygotowawczy z zakresu języka niemieckiego, historii Prus, podstaw matematyki i przedmiotów wojskowych. Absolwentów tej szkoły kierowano następnie do Korpusu Kadetów w Berlinie, a po jego ukończeniu do służby w wojsku pruskim.

Postępowanie władz okupacyjnych w stosunku do ludności polskiej spotkało się z wrogim przyjęciem. Ten nieprzychylny stosunek do Prusaków pogłębiały jeszcze wiadomości o wojnach toczonych przez Napoleona Bonaparte oraz o walkach działających przy jego boku, Legionów Polskich dowodzonych przez Jana Henryka Dąbrowskiego.

W 1806 r., gdy wojska pruskie zostały rozgromione przez armię napoleońską, sytuacja ludności polskiej zamieszkującej na obszarach objętych zaborem pruskim uległa całkowi tej zmianie. Sprawa polska znalazła się bowiem w orbicie zainteresowań cesarza francuskiego. Napoleon Bonaparte, przyrzekając przywrócenie niepodległości Polski, polecił J. H. Dąbrowskiemu oraz Józefowi Wybickiemu wezwać naród polski do walki.

Rozbrajanie pruskiej załogi wojskowej przez mieszczan kaliskich, 1806.

Na początku listopada 1806 roku, ówczesny właściciel Opatówka Kasper Miaskowski przywiózł z Berlina do Kalisza drukowane apele nawołujące do podjęcia działań zbrojnych. Po zapoznaniu się z ich treścią mieszczanie kaliscy w patriotycznym uniesieniu rozpoczęli powstanie antypruskie. Wznosząc okrzyki: "Vivat Napoleon, vivat Miaskowski vivat Polska" zażądali oni od Prusaków wydania w ich ręce głównych urzędów administracyjnych oraz przystąpili do rozbrajania pruskiej załogi wojskowej stacjonującej w Kaliszu.

Władzę w mieście przejęła straż obywatelska oraz powołana tymczasowa komisja, w skład której wchodzili: S. Bieliński, K. Miaskowski i P. Skórzewski. Komisja ta w celu utrzymania spokoju i porządku w mieście ogłosiła specjalny manifest gwarantujący bezpieczeństwo wszystkich - zarówno narodowości polskiej jak i niemieckiej - mieszkańców Kalisza.

W dniu 14 listopada 1806 roku przybył do miasta, powitany entuzjastycznie przez miejscową ludność, pierwszy oddział wojska francuskiego. Okupacja pruska Kalisza zakończyła się.

Tekst pochodzi z książki "Kalisz poprzez wieki"
Autorzy: Krystyna Dobak-Splitt, Jerzy Aleksander Splitt
Wydawca: Towarzystwo Miłośników Kalisza, 1988r.